یک انسان بالغ حدود 6-4 لیتر خون دارد که در سر تا سر بدنش در حال گردش است. خون کارهای مهمی انجام میدهد اما انتقال اکسیژن به بخش های مختلف بدن، مهم ترین کار آن است. خون از چند نوع سلول شناور و مایعی به نام پلاسما Plasma تشکیل شده است.
سلول های قرمز خون که گلبول های قرمز RBC نیز نامیده میشوند حاوی هموگلوبین اند. این پروتئین به اکسیژن متصل میشود. و گلبول های قرمز اکسیژن را به بافته های بدن میرسانند و دی اکسید کربن را از محیط آنها دور میکنند.
سلول های سفید WBC خون که گلبول های سفید نیز نامیده میشوند با عوامل عفونی مبارزه میکنند.
پلاکت ها Platelets به لخته شدن خون کمک میکنند. برای مثال، وقتی جایی از بدنمان بریده میشود، آنها با تسهیل لخته شدن خون مانع خونریزی شدید میشوند.
پلاسما. حاوی املاح و پروتئین های متنوعی است.
تفاوت خون های مختلف به وجود یا عدم وجود آنتی ژن های A ، B و یا هر دو بر روی گلبول های قرمز خون انسان تعریف شده است. آنتی ژن بر سطح گلبول های قرمز و آنتی بادی در پلاسمای خون قرار دارند. افراد مختلف، انواع متفاوت و ترکیب های متفاوتی از این مولکولها را دارند. گروه خونی شما به آن چه که از والدین خود به ارث برده اید وابسته است. امروزه بیش از 20 نوع نظام تعیین گروه خون وجود دارد. اما نظام ABO و RH مهمترین آنها هستند که برای انتقال خون استفاده میشوند.
اهمیت تشخیص گروه های خونی در انتقال خون و اریتروبلاستوز جنینی که منجر به سقط جنین می شود است. همه گروه های خونی با هم ناسازگار نیستند. مخلوط کردن گروه های خونی ناسازگار منجر به آگلوتینه (کپه کپه) شدن خون میانجامد که در صورتی که خون ناسازگار به شخصی تزریق شود بسیار خطرناک و کشنده است.
انتقال خون یا اجزای خون از شخصی به شخص دیگر از صدها سال پیش انجام میشده است. بسیاری از بیماران پس از انتقال خون میمردند تا این که در سال 1901، یک پزشک استرالیایی به نام " کارل لندشتاینر" گروه های خونی انسان را کشف کرد. از آن زمان به بعد، انتقال خون ایمن تر شده است. فعالیت های لندشتاینر امکان تعیین گروه های خونی را فراهم کرد و به ما امکان داد انتقال خون را با اطمینان بیشتری انجام دهیم. وی به خاطر این کشف بزرگ جایزه نوبل پزشکی سال 1930 را به خود اختصاص داد. مخلوط کردن خون دو فرد ممکن است به تجمع اجزای خون در کنار یکدیگر منجر شود. در این حالت خون " کپه کپه" به نظر میرسد. گلبول های قرمزی که کنار هم جمع شده اند میتوانند باعث واکنش های خطرناکی در بدن شوند. این واکنشها میتوانند نتایج مرگ باری داشته باشند. لندشتاینر کشف کرد که کپه کپه شدن خون زمانی رخ میدهد که فرد دریافت کننده خون، آنتی بادی ضد گلبول های فرد دهنده را در خون خود داشته باشد.
بر طبق این شیوه تعیین گروه خون، چهار نوع گروه خون وجود دارد: A ، B ، AB یا O
گروه خون A اگر گروه خون شما از نوع A باشد، شما بر سطح گلبول های قرمز خود آنتی ژن A و در پلاسمای خود آنتی بادی B را دارید.
گروه خون B اگر گروه خون شما از نوع B باشد، شما بر سطح گلبول های قرمز خود آنتی ژن B و در پلاسمای خود آنتی بادی A را دارید.
گروه خون AB اگر گروه خون شما از نوع AB باشد، شما بر سطح گلبول های قرمز خود هم آنتی ژن A و هم آنتی بادی B دارید و در پلاسمای خون شما هیچ کدام از آنتی بادی های A و B وجود ندارند.
گروه خون O اگر گروه خون شما از نوع O باشد، شما بر سطح گلبول های قرمز خود هیچ کدام از آنتی ژن های A و B را ندارید و در پلاسمای خون شما هم آنتی بادی A و هم آنتی بادی B وجود دارد.
بسیاری از مردم بر سطح گلبول های قرمز عامل Rh نیز دارند. Rh آنتی ژنی است که هر کس آن را داشته باشد،+Rh محسوب میشود. کسانی که این آنتی ژن را ندارند،-Rh محسوب میشوند. شخصی که -Rh است به طور طبیعی در پلاسمای خون خود پادتن Rh ندارد (اما میتواند پادتن A یا B را داشته باشد). اما اگر شخصی-Rh خون+Rh دریافت کند، علیه آن پادتن Rh میسازد که در پلاسمای خونش ظاهر میشود. فرد +Rh بدون هیچ گونه مشکلی میتواند از فرد -Rh خون دریافت کند.