مجموعه آزمایشات دستگاه گوارش فوقانی (UGI) ,

قبل از آزمایش، باید ترکیبی از باریوم (ماده حاجب باریوم) و آب را مصرف­ کنید. باریم غالباً با کریستال­ هایی از جنس گاز ترکیب می ­شود. پزشک­ حرکت باریوم در درون مری، معده و قسمت ابتدایی روده کوچک (اثنی عشر) را بر روی یک صفحه نمایش ویدئویی مشاهده می­ کند. تصاویر رادیوگرافی مختلفی در زمان های متفاوت و از نماهای مختلفی گرفته می­ شوند.
بررسی سایر قسمت­ های روده کوچک را می­ توان بلافاصله پس از UGI انجام داد. در صورت بررسی گلو و مری ، این آزمایش ازوفاگرام (یا بلع باریوم) نامیده می­شود.

در برخی موارد می­ توان به جای UGI، از آندوسکوپی فوقانی استفاده کرد. در آندوسکوپی با استفاده از لوله باریک قابل انعطافی (آندوسکوپ) به بررسی جدار مری، معده، و قسمت فوقانی روده (اثنی عشر) می ­پردازند.

مجموعه آزمایشات دستگاه گوارش فوقانی (UGI) به چه دلایلی انجام می شود؟

مجموعه آزمایشات دستگاه گوارش فوقانی (UGI) به دلایل زیر انجام می­شود:

• پیدا کردن علت بروز علائم گوارشی از قبیل مشکلاتی در بلع، استفراغ، آروغ زدن غذا، درد شکم (از جمله سوزش یا درد در مرکز معده)، یا سوء هاضمه.
• مشاهده لکه های باریک (تنگ­ شدگی) در دستگاه گوارش فوقانی، زخم معده، تومور، پولیپ یا تنگی پیلور.
• یافتن نواحی ملتهب روده، سندرم سوء جذب، یا مشکلاتی در انقباض روده ­ها (اختلالات تحرک) که موجب حرکت مواد غذا یی می­گردد.
• یافتن اشیاء بلعیده شده.

به طور کلی، در صورت عدم وجود علائمی از مشکلات گوارشی، مجموعه آزمایشات  UGI بکار گرفته نمی­ شود.

چگونگی آماده ­شدن برای این آزمایش

مجموعه آزمایشات  UGI اغلب برای مشکلات ذیل انجام می­شود:

• وجود مشکلاتی در بلع
• گرفتگی احتمالی روده ها (انسداد روده­ ها)
• دردهایی شکمی که در حین غذا خوردن کمتر شده و یا تشدید می­شوند
• سوزش شدید یا مداوم معده

چگونگی آماده شدن برای این آزمایش

موارد زیر را با پزشک خود در میان بگذارید:

• مصرف داروها
• آلرژی به هر گونه دارو، باریوم یا هر نوع ماده حاجب رادیوگرافی
• بارداری یا احتمال بارداری. در طی دوران بارداری به دلیل وجود خطرات ناشی از تشعشات به نوزاد در حال رشد (جنین) این آزمایش معمولاً انجام نمی­ شود.

ممکن است از شما خواسته شود برای مدت 2 یا 3 روز قبل از این آزمایش از یک رژیم غذایی کم فیبر استفاده کنید. ممکن است از شما خواسته شود برای مدت 12 ساعت قبل از آزمایش از خوردن بپرهیزید. در صورت نیاز به توقف مصرف برخی از داروها قبل از آزمایش، پزشک­تان درباره این موضوع با شما صحبت خواهد نمود.

ممکن است از شما خواسته شود تا شب قبل از آزمایش به منظور کمک به پاکسازی روده ها از یک ملین استفاده کنید. در صورتی­ که معده شما به خودی خود قادر به تخلیه نباشد، ممکن است دقیقاً قبل از شروع آزمایش لوله ویژه­ ای از طریق بینی شما به درون معده­ تان فرستاده شود. مکش آرام این لوله موجب تخلیه محتویات معده خواهد شد.

در­ صورت بررسی­ کامل روده کوچک پس از انجام مجموعه آزمایشات UGI، شما باید میان هر یک از رادیوگرافی­ ها اندکی صبر کنید. بررسی کلیت روده کوچک از طریق آزمایش حدوداً 6 ساعت طول می کشد، بنابراین می­ توانید یک کتاب برای مطالعه به همراه خود داشته باشید.

ممکن است از شما خواسته شود تا قبل از انجام آزمایش، فرم رضایتنامه را تکمیل نمایید.

در مورد نگرانی­ هایتان در رابطه با ضرورت انجام این آزمایش، مخاطرات آن، چگونگی انجام آن، و یا معنا و مفهوم نتایج حاصله با پزشک خود گفتگو کنید. برای درک اهمیت این آزمایش، می­توانید فرم اطلاعات آزمایش پزشکی را تکمیل نمایید.

چگونگی انجام این آزمایش

مجموعه آزمایشات UGI معمولاً در یک کلینیک یا بخش رادیولوژی بیمارستان انجام می شود. نیازی به اقامت شبانه در بیمارستان نیست. این آزمایش توسط یک رادیولوژیست و یا تکنسین رادیولوژی انجام می شود.

قبل از آزمایش

شما باید لباس های خود را از تن­ درآورده و لباس مخصوص بیمارستان را بپوشید. همچنین باید هرگونه دندان مصنوعی و طلا و جواهرات خود را در بیاورید. امکان کشیدن سیگار یا جویدن آدامس در طی آزمایش وجود ندارد، زیرا موجب ترشح مایعات بیشتری در معده شده و همین امر سرعت حرکت باریوم از طریق روده ها را کاهش می­دهد.

باید به پشت خود بر روی میز رادیوگرافی قرار بگیرید. میز رادیوگرافی برای تنظیم وضعیت عمودی شما در مقابل دستگاه رادیوگرافی در زوایای مختلفی چرخیده می­شود. ممکن است برای نگه داشتن شما با خیال راحت بر روی میز آزمایش از کمربندهای مخصوصی استفاده شود. تکنسین باید در طی تغییر موقعیت میز از راحتی شما اطمینان حاصل کند.

در طی آزمایش

شما باید قبل از نوشیدن ترکیب باریوم نیز مورد رادیوگرافی قرار بگیرید. سپس مکررا جرعه­ های اندکی از باریوم در طی عکسبرداری به شما داده خواهد شد. رادیولوژیست زمان و میزان نوشیدن باریوم را به شما خواهد گفت. در پایان آزمایش، ممکن است از شما خواشته شود 1 فنجان (240 میلی لیتر) الی 2.5 فنجان (600 میلی لیتر) از مخلوط باریوم را بنوشید.

رادیولوژیست حین عبور باریوم از دستگاه گوارش شما با استفاده از تصاویر فلوروسکوپی و رادیوگرافی به بررسی دستگاه گوارش شما خواهد پرداخت. میز آزمایش در موقعیت ­های مختلف قرار گرفته و شما می ­توانید برای کمک به انتشار باریوم موقعیت خود را تغییر دهید. با استفاده از کمربند و یا با دست­های تکنولوژیست فشار ملایمی بر روی شکم شما وارد می­شود. ممکن است از شما خواسته شود طی آزمایش سرفه کنید؛ به گونه­ ای که رادیولوژیست بتواند چگونگی تغییرات جریان باریوم را مورد مشاهده قرار دهد.

در صورت بررسی دستگاه گوارش شما بواسطه وجود هوا، شما باید مایع باریوم را از طریق یک نی سوراخدار بنوشید یا از قرصهایی استفاده کنید که موجب ایجاد گاز در معده شود. هوا یا گاز به نشان دادن جزئیات بیشتری از پوشش داخلی معده و روده شما کمک می­کند.

همچنین در صورت انجام آزمایشات مربوط به بررسی کل روده کوچک، رادیولوژیست باید عبور باریوم از طریق روده کوچک به درون روده بزرگ را مورد بررسی قرار ­دهد. تصاویر رادیوگرافی در هر 30 دقیقه گرفته می­شوند.

مجموعه آزمایشات UGI 30 الی 40 دقیقه طول می­ کشد. انجام مجموعه آزمایشات UGI همراه با بررسی کامل روده کوچک 2 الی 6 ساعت زمان می برد. در برخی از موارد، ممکن است از شما خواسته شود تا 24 ساعت بعد مجدداً برای رادیوگرافی مراجعه نمایید.

پس از آزمایش

پس از اتمام آزمایشات UGI، شما می توانید هر آنچه را که می­ خواهید بخورید و بیاشامید، مگر اینکه پزشک مصرف برخی چیزها را برای­تان منع کند.

ممکن است برای دفع کامل باریوم از روده های شما استفاده از یک ملین یا تنقیه برای جلوگیری از یبوست تجویز شود. جهت دفع کامل باریوم به مدت چندین روز مقادیر زیادی از مایعات بنوشید.

چگونگی احساس فرد در طی آزمایش

مایع باریوم غلیظ و گچی است، و نوشیدن آن برای برخی از افراد دشوار است. از عطر و طعم شیرینی مانند شکلات و یا توت فرنگی، برای تسهیل نوشیدن باریوم استفاده می ­شود. برخی از افراد چرخش میز آزمایش را دوست ندارند. ممکن است فشار وارده بر روی شکم­تان آزارنده باشد. پس از آزمایش، بسیاری از مردم احساس اندکی نفخ و حالت تهوع می­ کنند.

برای 1 تا 3 روز بعد از آزمایش، مدفوع شما بدلیل وجود ترکیبات باریوم سفید به نظر می­رسد. اگر شما تا 2 الی 3 روز پس از آزمایش قادر به اجابت مزاج نشدید پس حتماً با دکتر خود تماس بگیرید. در صورتی که باریوم در روده بماند، سفت شده و موجب انسداد روده می­ شود. در صورت ادامه یبوست باید از ملین­ها برای دفع مدفوع بهره ببرید.

خطرات

باریوم وارد جریان خون نمی ­شود، بنابراین واکنشهای آلرژیک بسیار نادر است.

برخی از افراد با نوشیدن مایع باریوم دچار تهوع می­ شوند. در موارد نادر، ممکن است فرد خفه شده و بخشی از مایع وارد ریه های وی شود (آسپیراسیون).

احتمال انسداد باریوم در روده­ ها و یا انتشار آن به درون شکم بدلیل وجود سوراخ­ هایی در زخم معده بسیار ناچیر است. نوع خاصی از ماده حاجب (گاستروگرافین) را می­توان در صورت وجود انسداد و یا زخمی در دستگاه گوارش مورد استفاده قرار داد.

همواره خطر بسیار اندکی از آسیب به سلول­ها یا بافت­های در معرض تشعشات، حتی در سطوح پایین تشعشعات آزاد شده از سوی ماده ردیاب رادیواکتیو مورد استفاده در این آزمایش وجود دارد.

نتایج

مجموعه آزمایشات دستگاه گوارش فوقانی (UGI) به بررسی بخش­ های فوقانی و میانی دستگاه گوارش می­ پردازد. در این آزمایش از ماده حاجب باریوم، فلوروسکوپی، و اشعه ایکس استفاده می­شود. نتایج معمولاً ظرف مدت یک الی سه روز آماده می­شوند.

مجموعه آزمایشات دستگاه گوارش فوقانی (UGI) طبیعی

مری، معده و روده ­ی کوچک طبیعی به نظر می­رسد.

مجموعه آزمایشات دستگاه گوارش فوقانی (UGI) غیر طبیعی

ممکن است باریک شدگی (تنگی)، التهاب، فتق هیاتال و یا وریدهای بزرگی (واریس) دیده شوند. ممکن است اسپاسم عضلات مری یا جریان رو به عقبی از باریم موجود در معده (ریفلاکس) رخ دهد.

مجموعه آزمایشات UGI می­توانند زخم معده (گاستریک) و یا روده (اثنی عشر)، تومور یا اشیای خارج از دستگاه گوارش را که موجب اعمال فشار بر روده­ ها می­شوند را نشان دهد. ممکن است باریک شدگی­ دهانه میان معده و روده کوچک (تنگی پیلور) دیده شود.

بررسی کامل روده کوچک می­تواند التهاب و تغییرات پوشش داخلی را نشان دهد؛ که همین التهاب و تغییرات پوشش داخلی می­تواند موجب جذب ضعیف مواد غذایی شود. این حالت ممکن است در اثر بیماری سلیاک یا بیماری کرون ایجاد شده باشد.

چه عواملی بر روی این آزمایش اثر می گذارند؟

عللی که ممکن است از انجام این آزمایش ممانعت کرده و یا نتایج حاصله را مخدوش سازند، عبارتنداز:

• خوردن مواد غذایی قبل یا در طی آزمایش
• هوای بیش از اندازه در روده کوچک

به چه مواردی باید بیندیشیم؟

• در صورتی که حرکات اتقباضی روده کوچک در مجموعه آزمایشات UGI و بررسی کامل روده طبیعی نباشد، آزمایشات مربوط به بررسی میزان تحرک دستگاه گوارش (GI) انجام می ­شود. حرکت باریوم در دستگاه گوارش تحتانی هرچند ساعت یک بار و به مدت حداکثر 24 ساعت، مورد نظارت و ثبت قرار می­گیرد. ممکن است تنقیه باریوم یا کولونوسکوپی جهت تایید تشخیص ضروری باشند.
• در برخی موارد آندوسکوپی فوقانی به جای آزمایشات UGI انجام می شود. در آندوسکوپی از لوله نازک و انعطاف پذیری (آندوسکوپ) برای بررسی جدار مری، معده، و قسمت بالای روده کوچک (اثنی عشر) استفاده می­ شود. برای کسب اطلاعات بیشتر، می­توانید درباره آزمایش پزشکی آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی مطالعه کنید.
• مجموعه آزمایشات UGI: ممکن است تحریک و سوزش پوشش معده (گاستریت) یا مری (التهاب مری) و یا زخم­ هایی با قطر کمتر از 0.25 اینچ (6 میلی متر) را نشان ندهد.
• قادر به تشخیص عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری نیست، در حالی که وجود همین عفونت می­تواند علت زخم معده­ ی بیمار باشد.
• در صورت آشکار شدن مشکلی در دستگاه گوارش بیمار؛ امکان انجام نمونه برداری در طی UGI وجود ندارد.