دستورالعمل فنی اتوکلاو ١
کلیات
اتوکلاو وسیلهاي است که با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار، براي سترونکردن محیطهاي کشت، محلولها،
پسماندهاي آلوده و مواد خشک مورد استفاده قرار میگیرد.
چگونگی کاربري
سترون سازي محیطهاي کشت و محلولها ·
بهتر است از لوله و ارلنهاي درپیچدار استفاده شود، درپیچ آنها شل باشد و بیشتر از دو سوم پر نشده باشند. باید اشیا با یکدیگر و نیز با دیوارههاي اتوکلاو حداقل پنج سانتیمتر فاصله داشته باشند. تمامی ظروف و اشیا را بهصورت افقی در کنار قرار داده تا بخار (Rack) یکدیگر قرار گیرند و در صورت نیاز به قرار دادن اشیا بر روي یکدیگر آنها را بر روي جا لولهاي 121 با 15 دقیقه زمان ºC جریان یابد. درب اتوکلاو بسته شده و سپسزمان و دماي آن تنظیم گردد. زمان 15 دقیقه در دماي خروج بخار توصیه میشود. زمانهاي پیشنهادي براي: 500 میلی لیتر محیط کشت 18 دقیقه، 1000 میلی لیتر محیط کشت 21 دقیقه و 1500 میلی لیتر محیط کشت 24 دقیقه است. بهطور کلی براي افزودن هر 500 میلیلیتر محیط کشت، سه دقیقه به زمان سترون سازي اضافه میشود. اما چون اکثر محیطهاي کشت به زمان و دماي خاصی نیاز دارند، توصیه میشود که طبق دستورالعمل سازنده عمل شود. نباید زمان و دماي سترون سازي توصیه شده توسط سازنده را تغییر داد. پس از سپري شدن مدت زمان لازم و 60 پایین آمد، با استفاده از دستکش ºC خاموش کردن دستگاه و بعد از آن که فشار اتاقک اتوکلاو به صفر رسید و دما تا حدود مقاوم به حرارت و محافظ چشم و با ایستادن در کنار اتوکلاو (و نه در جلوي آن) درب اتوکلاو را به آرامی باز کنید. 20 دقیقه بمانید تا ظروف کمیخنک شوند. مواد را بهآرامیحمل کنید تا از ترشح مایعات داغ جلوگیري شود. سترون سازي پسماندهاي آلوده · در ابتدا باید مواد آلوده را جدا نموده و در کیسههایی که قابلیت اتوکلاو شدن دارند، قرار داد و بر روي آنها برچسب خطر نصب نمود. بهتر است قبل از اتوکلاو نمودن، براي اطمینان از نفوذ بخار به تمامی قسمتهاي کیسه، گره (Biohazard) زیستی 0 لیتر) آب قبل از محکم کردن گره به آن اضافه کرد. براي جلوگیري از مسدود کردن / آن را شل بسته یا یک پیمانه (حدود 3 آبگذر اتاقک اتوکلاو با آگار مذاب، باید این کیسهها را در سطل یا ظروف دیگر قرار داد. باید توجه داشت که بیشتر از سه چهارم 25 دقیقه مناسباست، همچنین میتوان - 121 بهمدت 30 ºC کیسهها پر نشوند. براي سترون نمودن پسماندها، فشار 15 پوند در دماي 15 دقیقه استفاده نمود. آگار ذوب شده، پساز سفت شدن به عنوان پسماند معمولی دور ریخته میشود. - 134 بهمدت 30 ºC از دماي سترون سازي مواد خشکبسته بندي شده · کیسهها را بهگونهاي در اتوکلاو قرار دهید که حداکثر چرخش بخار را در بین آنها ایجاد کند و نیز با دیوارههاي اتاقک 121ºC 121 با خروج سریع بخار یا زمان 30 دقیقه در دماي ºC اتوکلاو تماسی نداشته باشد. باید از زمان 25 دقیقه در دماي بدون خروج بخار استفاده کرد. نحوه نگهداري ها و Rack ، بهطور روزانه: صفحه کف اتوکلاو را از سوراخ آبگذر اتاقک جدا نموده و کاملا تمیز کنید. لوازم فرعی مثل طبقات · را تمیز کنید. قبل از کار، سطح آب ژنراتور را کنترل (Screen Plug) سینیها را با آب و صابون بشویید. درپوش چاهک کنید. نمایشگر ثبت حرارت و فشار را امتحان کنید. بهطور هفتگی: آبگذر و درزها را تمیز کنید. سوپاپ اطمینان را بررسی کنید. · را تمیز کنید. هر ماه آب را تمیز نموده و تعویض کنید. (Recorder Pan) بهطور ماهانه: قالب ثبت کننده یا نمایشگر · در صورت نیاز (حداقل هر سه ماه): داخل و خارج دستگاه را تمیز کنید. قسمت بیرونی آبگذر را (که آب زاید از آنجا خارج · میشود) تمیز کنید. لاستیک دور درب اتوکلاو را بررسی و در صورت نیاز تعویض نمایید. هر ششماه: نگهداري، معاینه و بازرسی تکنیکی دستگاه توسط شرکت پشتیبان انجام پذیرد. ·
3 نشان داده شده است. - مشکلات پیشآمده در زمان کار با اتوکلاو و راهحل آنها درجدول 1
3: نمودار آنالیز مشکلات - جدول 1
١ فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه دمفشار را جایگزین واژه اتوکلاو نموده است. مشکل علل ممکن راه حل درب اتوکلاو با آنکه کاملا بسته شده، اما قفل نمیشود.
1 ) جسمیفضا را اشغال کرده است. 1 ) جسم را درآورید
2 ) کابلها خیلی شل هستند 2 ) کابلها را تنظیم کنید.
3 ) قفل، خارج از تنظیم است. 3 ) قفل را تنظیم کنید. موتور ثبت کننده (حرارت ، دما) فعال نیست.
1 ) فیوز کنترل جریان برق پریده است. 1 ) فیوز را بزنید.
2 ) موتور ثبت کننده معیوب است. 2 ) موتور را تعویضکنید.
گرم نمیشود. 1 ) منبع تامینکننده بخار و دریچههاي قطع کننده (Jacket) جداره بیرونی
باز نیستند. (Shut off Valves)
1 ) دریچهها را باز نموده، تمیز یا تعمیر کنید.
2 ) صافی مسدود شده است. 2 ) صافی را تمیزکنید.
3 ) دریچه رگولاتور کار نمیکند. 3 ) رگولاتور را تنظیم یا تمیز کنید.
بخار، فشار کافی ایجاد نمیکند. 1 ) رگولاتور فشار، کار نمیکند. 1 ) رگولاتور را تمیز یا تعمیر کنید.
بخار اتاقکعمل نمیکند. 2 ) دریچه را تمیز یا تعمیرکنید. (trap) 2 ) دریچه
3 ) لاستیک دور درب نشت میکند. 3 ) لاستیک دور درب را تمیز، لغزنده و یا تعویض
کنید. براي اطلاعات بیشتر به راهنماي دستگاه مراجعه و یا با شرکت پشتیبان تماسحاصل کنید کنترل کیفیت براي هر بار استفاده · باید از چسب اتوکلاو و نشانگر (اندیکاتور) شیمیایی استفاده کرد. از دو نوع نشانگر شیمیایی استفاده میشود:
TST نوار · که بر سه عامل زمان، بخار و دما نظارت میکند. Steri-Record برچسب · امکان ثبت تاریخ سترون سازي، نام فرد سترون کننده و نام محیط کشت بر روي این برچسب وجود دارد. براي ثبت نام محیط کشت از علایم اختصاري و براي ثبت نام فرد سترون کننده از شماره استفاده میشود. استفاده از این نمیباشد. TST برچسب به هیچ وجه جایگزین استفاده از نوار بهطور هفتگی بر حسب روزهاي کاري استفاده از اتوکلاو · باید از اندیکاتور بیولوژیک شامل نوار اسپوردار یا ویال باسیلوس استئاروترموفیلوس استفاده و صحت دماسنج را کنترل نمود. 1 بار نیز در دماي مطلوب در هر بار استفاده مد نظر قرار گیرد. / باید فشار لازم حدود 5
نکته مهم: چسب اتوکلاو به هیچ وجه جهت کنترل کیفی کاربرد ندارد و فقط نشانهاي است از اینکه آیا بسته مورد نظر داخل دستگاه قرار گرفته است یا خیر.
کالیبراسیون طبق دستورالعمل دستگاه انجام میگیرد. ایمنی حتما از دستکش مقاوم به حرارت و محافظ چشم استفاده شود. بعد از آن که فشار اتاقک اتوکلاو به صفر رسید و دما تا · حدود 60 درجه سانتیگراد پایین آمد، در کنار اتوکلاو (و نه در جلوي درب آن) بایستید و آن را به آرامی باز کنید. 20 دقیقه منتظر بمانید تا ظروف کمیخنک شوند. مواد را بهآرامیحمل کنید تا از ترشح مایعات داغ جلوگیري شود. هیچگاه در هنگام روشن بودن دستگاه اقدام به بارگذاري یا خارج نمودن وسایل ننموده، همیشه ابتدا دستگاه را خاموش · نموده و سپس اقدام به گذاردن و یا برداشتن وسایل شود. هیچگاه در هنگام روشن بودن دستگاه و اتصال آن به پریز برق اقدام به تمیز نمودن دستگاه نکنید. در صورت سهل انگاري و · ریختن آب یا مواد مشابه بر روي تابلوي برق (در اتوکلاوهاي برقی) دستگاه را فورا از پریز برق جدا نموده و سپس اقدام به خشک کردن روي تابلو نموده و بعد آن را بدون استفاده رها کرده تا مواد ریخته شده کاملا خشک گردد. هیچگاه پیچهاي محکم کننده درب را در هنگام کار با دستگاه شل یا سفت ننمایید. ·