بافت پوششی بخش دوم(برای مشاهده ادامه مطلب اینجا کلیک کنید...) ,

چهارشنبه بیست و پنجم اردیبهشت ۹۸
(1)
(0)
بافت پوششی بخش دوم(برای مشاهده ادامه مطلب اینجا کلیک کنید...)

ریخت شناسی و تقسیم بندی بافت­های پوششی

بافت شناسان، عموماً بافت‌های پوششی را بر اساس شکل ظاهری آنها در زیر میکروسکوپ طبقه‌بندی می‌کنند.

بافت پوششی یا از یک ردیف سلول تشکیل شده؛ یا از بیش از یک ردیف. بافت‌هایی که از یک ردیف سلول تشکیل شده‌اند را “ساده” و آنها که از بیش از یک ردیف سلول تشکیل شده باشند را “مطبّق” می‌نامیم.

سلول‌های تشکیل دهندۀ بافت پوششی را از لحاظ ریخت ظاهری می‌توان در سه گروه قرار داد. اگر بلندای سلول نسبت به پهنای آن خیلی کم باشد به آن، سلولِ سنگفرشی (اِسکواموس) می‌گویند. اگر بلندای آن بسیار بیشتر از پهنای آن باشد، آن را استوانه‌ای یا ستونی؛ و سلولی که ارتفاع و پهنایی تقریباً هم اندازه داشته باشد را سلول مکعبی می‌خوانند. بنا براین انتظار داریم که شش نوع بافت پوششی داشته باشیم؛سنگفرشیِ ساده، سنگفرشیِ مطبق، مکعبی ساده، مکعبی مطبق، ستونیِ ساده و ستونیِ مطبق.

هنگامی که با یک بافت ساده روبرو باشیم تصمیم راجع به این که این بافت سنگفرشی یا مکعبی یا ستونی است آسان است؛ اما در مورد بافت‌های مطبّق، ممکن است با چند ردیف سلول مواجه باشیم که هر ردیف شکلی متفاوت با ردیفِ دیگر داشته باشند. مثلاً در پوست، لایه‌های زیرین مکعبی و لایه‌های سطحی، سنگفرشی هستند. در این شرایط، مرجعِ نامگذاری، شکل لایۀ سطحی خواهد بود. اگر همۀ سلول‌های یک بافتِ مطبق، مکعبی باشد و فقط یک ردیفِ سطحیِ آن، سنگفرشی باشد، آن را بافت پوششیِ مطبقِ سنگفرشی می‌نامیم.

با توجه به ریخت شناسی فوق و تفاوت‌ها و استثناءاتی که در بعضی موارد وجود دارد، بافت پوششی را تحت عناوین زیر بررسی می‌کنیم:

 این بافت از یک ردیف سلولِ نازک تشکیل شده. این بافت را می‌توان در کیسه‌های هواییِ ریه یافت که در آن عبور سریع و آسان گازهای تنفسی مهم است یافت. همچنین این بافت سطح داخلی قلب، عروق خونی و لنفاوی و فضاهای بزرگ داخلی را آستر کرده است.این بافت در کپسول بومَن در کلیه نیز وجود دارد. هستۀ این سلول‌ها در زیر میکروسکوپ نوری به رنگ آبی تیره و به شکل کشیده و نازک و گاهی بیضوی دیده می‌شود.عبور مواد از چنین بافت نازکی آسان است. عبور گازهای تنفسی از این بافت به علت کوتاهی مسافت میان خون و هوا و به علت سطح بسیار گستردۀ آن بسیار آسان و سریع اتفاق می‌افتد.
بافت پوششی سنگفرشی ساده
 از یک ردیف سلول چند ضلعی تشکیل شده، نام مکعبی به این معنی نیست که این سلول‌ها مانندِ جعبه‌های شش وجهیِ منظم در کنار هم قرار گرفته‌اند. حتی در زیر میکروسکوپ هم این سلول‌ها چنین منظره‌ای را نشان نمی‌دهند. آنچه موجب شده است که این سلول‌ها را مکعبی بنامند این است که درازا و پهنای آنها تقریباً با هم مساوی هستند. این سلول‌ها را اگر از بالا نگاه کنیم به صورت چند وجهی‌های نامنظم خواهیم دید که در کنار هم به طور فشرده قرار گرفته‌اند و هنگامی که این بافت همانطور که معمولاً اتفاق می‌افتند از جانب بریده شود، یعنی در مقاطع عمود بر سطحِ بافت، سلول‌های آن در زیر میکروسکوپ به صورت مربع دیده خواهد شد. از آنجا که حدود سیتوپلاسمِ سلول‌های مجاورِ هم اغلب غیر قابل تشخیص هستند، برای دیدنِ این مربع، به تخیل نیاز است. این سلول‌ها در مجاری کوچک غدد مثل تیروئید، کلیه و تخمدان‌ها دیده می‌شوند.
بافت پوششی مکعبی ساده
 این بافت در مناطق محدودی وجود دارند. در بعضی از قسمت‌های مجاری غدد پستانی، غدد عرق و غدد بزاقی که هر سه از غدد مترشحۀ خارجی هستند، می‌توان این بافت را دید.
بافت پوششی مکعبی مطبق
 معده تا انتهای لولۀ گوارشی از این بافت پوشیده شده است. نوع مژکدار این بافت در لولۀ فالوپ وجود دارد. مژکها در این بافت تخمک لقاح نشده را به سوی رحم حرکت می‌دهند، عملکردی که هر جا که مژک وجود داشته باشد انتظار آن را داریم.موقعیت هستۀ سلول‌ها در این بافت نزدیک به قاعدۀ سلول است، و همه در یک سطح و با فاصله‌ای مساوی از “صفحۀ پایه” قرار گرفته‌اند.
بافت پوششی استوانه ای ساده
 بسیار نادر است و تنها در مجاری بسیار بزرگ برونریز و در اتصال آنورکتال دیده می‌شود.
بافت پوششی استوانه ای مطبق
 این بافت در واقع از یک ردیف سلول تشکیل شده‌اند و از آنجا که همۀ سلول‌های آن به “صفحۀ پایه” متصل هستند باید آن را از نوع اپیتلیوم ساده دانست. اما چون هستۀ سلول‌های این یک ردیف سلول در سطوح مختلفی قرار گرفته‌اند، در زیر میکروسکوپ نوری و با رنگامیزی معمولیِ هماتوکسیلین – ائوزین چنین به نظر می‌رسد که از دو یا چند ردیف سلول تشکیل شده‌اند. برخی از این سلول‌ها از اکثریت، کوتاه‌ترند و “رأس” آنها به سطح اپیتلیوم نمی‌رسد. اما این پدیده به زحمت با میکروسکوپ نوری قابل تشخیص است.
بافت پوششی ستونی شبه مطبق (مطبق کاذب)
  در مجاری ریوی، بافت پوششی استوانه‌ای شبه مطبق مژکدار را می‌توان دید. در سمت راست یک مجرای تنفسی با این نوع بافت پوششی پوشیده شده است. چنانکه دیده می‌شود، روی غشاء پایه، دست کم دو ردیف هسته دیده می‌شود که روی هم قرار گرفته‌اند. اما این هسته‌ها متعلق به سلول‌هایی هستند که قاعدۀ همۀ آنها به صفحۀ پایه اتصال دارند. به این ترتیب این بافت به واقع “ساده” است یعنی فقط از یک ردیف سلول تشکیل شده اما به نظر می‌رسد که از دو طبقه سلول تشکیل شده. به همین دلیل آن را شبه مطبق یا مطبق کاذب نام نهاده‌اند.
کیسه‌های هوایی و مویرگ‌های بافت ریوی از بافت سنگفرشی ساده پوشیده شده‌انذ
 این بافت فقط در دستگاه دفع ادرار دیده می‌شود، به همین دلیل نام اوروتلیا را به خود اختصاص داده است [uro-  = ادراری]. این بافت یک بافت مطبق است و سلول‌های ردیف سطحی این بافت، مکعبی هستند، اما هنگامی که بافت تحت کشش قرار گیرد مثلا هنگامی که مثانه از ادرار پر شود؛ همین سلول‌های سطحی، تحت تأثیر کشیده شدن دیوارۀ مثانه کش می‌آیند و به صورت سنگفرشی در می‌آیند. از اینرو ترجیح داده شده که آن را نه سنگفرشی و نه مکعبی بلکه متغیر بنامند.این بافت سطح درونیِ لگنچه، میزنای، مثانه و قسمتی از میزراه را پوشانده است.
بافت پوششی متغیر
 ین بافت نیز بافتی متفاوت از بافت سنگفرشی ساده نیست. اما به این بافت در دستگاه گردش خون و در عروق لنفاوی آندوتلیوم می‌گویند. سطح درونیِ قلب، شرایین، وریدها، مویرگ‌ها، سینوسوئید‌ها، و عروق لنفاوی با آندوتلیوم پوشیده شده که همان بافت پوششی سنگفرشی ساده است. سطح داخلیِ قرنیه نیز سنگفرشی ساده است که به آن هم آندوتلیوم می‌گویند.
آندوتلیوم
با بیش از 20 سال سابقه دانشگاهی و آزمایشگاهی
دفتر مرکزی
کرج - بعد از پل آزادگان - ابتدای خیابان مطهری- نبش کوچه ساوجی - ساختمان کوروش پلاک 901 - طبقه اول واحد 1- کد پستی: 3149649837
تلفن های تماس
026-32555937 - 026-32555938
09363928058 - 09123050747
09120796671 - 09380626117​
asadimohammadreza@yahoo.com
kalantari.ali67@gmail.com
telegram
تمامی خدمات و محصولات این سایت، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.