ریخت شناسی و تقسیم بندی بافتهای پوششی
بافت شناسان، عموماً بافتهای پوششی را بر اساس شکل ظاهری آنها در زیر میکروسکوپ طبقهبندی میکنند.
بافت پوششی یا از یک ردیف سلول تشکیل شده؛ یا از بیش از یک ردیف. بافتهایی که از یک ردیف سلول تشکیل شدهاند را “ساده” و آنها که از بیش از یک ردیف سلول تشکیل شده باشند را “مطبّق” مینامیم.
سلولهای تشکیل دهندۀ بافت پوششی را از لحاظ ریخت ظاهری میتوان در سه گروه قرار داد. اگر بلندای سلول نسبت به پهنای آن خیلی کم باشد به آن، سلولِ سنگفرشی (اِسکواموس) میگویند. اگر بلندای آن بسیار بیشتر از پهنای آن باشد، آن را استوانهای یا ستونی؛ و سلولی که ارتفاع و پهنایی تقریباً هم اندازه داشته باشد را سلول مکعبی میخوانند. بنا براین انتظار داریم که شش نوع بافت پوششی داشته باشیم؛سنگفرشیِ ساده، سنگفرشیِ مطبق، مکعبی ساده، مکعبی مطبق، ستونیِ ساده و ستونیِ مطبق.
هنگامی که با یک بافت ساده روبرو باشیم تصمیم راجع به این که این بافت سنگفرشی یا مکعبی یا ستونی است آسان است؛ اما در مورد بافتهای مطبّق، ممکن است با چند ردیف سلول مواجه باشیم که هر ردیف شکلی متفاوت با ردیفِ دیگر داشته باشند. مثلاً در پوست، لایههای زیرین مکعبی و لایههای سطحی، سنگفرشی هستند. در این شرایط، مرجعِ نامگذاری، شکل لایۀ سطحی خواهد بود. اگر همۀ سلولهای یک بافتِ مطبق، مکعبی باشد و فقط یک ردیفِ سطحیِ آن، سنگفرشی باشد، آن را بافت پوششیِ مطبقِ سنگفرشی مینامیم.
با توجه به ریخت شناسی فوق و تفاوتها و استثناءاتی که در بعضی موارد وجود دارد، بافت پوششی را تحت عناوین زیر بررسی میکنیم:
بافت پوششی سنگفرشی ساده
بافت پوششی مکعبی ساده
بافت پوششی مکعبی مطبق
بافت پوششی استوانه ای ساده
بافت پوششی استوانه ای مطبق
بافت پوششی ستونی شبه مطبق (مطبق کاذب)
کیسههای هوایی و مویرگهای بافت ریوی از بافت سنگفرشی ساده پوشیده شدهانذ
بافت پوششی متغیر
آندوتلیوم